सोन्याला गुंतवणुकीचा पर्याय समजण्याची चूक करू नका
तुम्ही माझा मागचा ब्लॉग वाचला असेल, तर तुमच्या लक्षात आलं असेल की मी गुंतवणुकीच्या पर्यायांमध्ये सोन्याचा समावेश केलेला नाही. हे अनावधानाने झालं नव्हतं—हे जाणूनबुजून केलं होतं.
अनेकजणांचा असा समज (गैरसमज) असतो की सोने हा एक गुंतवणुकीचा पर्याय आहे. पण खरं पाहिलं तर, ते जहाजाच्या छिद्रावर लावलेल्या एक परिपूर्ण ठिगळासारखं काम करतं. ते तुमचं जहाज पुढे नेत नाही, पण महागाईमुळे होणारी गळती थांबवण्याचं काम नक्की करतं.
कारण:
सोनं ही मूल्य जतन करणारी वस्तू आहे — संपत्ती वाढवणारी नाही, तर जपवणारी आहे.
ते कोणतेही उत्पन्न देत नाही (ना लाभांश, ना व्याज, ना व्यवसाय वाढ).
ते गंभीर परिस्थितीत संरक्षण देतं (चलन अवमूल्यन, राजकीय अस्थिरता, तीव्र महागाई).
दीर्घ काळाच्या दृष्टीने, सोनं फक्त महागाईच्या समोर टिकून राहण्याइतकाच परतावा देते, तर इक्विटीसारख्या मालमत्ता खऱ्या अर्थाने संपत्ती वाढवतात.
जर तुमची सर्व संपत्ती सोन्यात गुंतवलेली असेल, तर कदाचित ती वाढणार नाही, पण तिचे मूल्यही कमी होणार नाही.
आकड्यांकडे एक नजर टाकूया
हे अधिक चांगल्या प्रकारे समजून घेण्यासाठी, मी एक साधा Excel फॉर्म्युला वापरून गेल्या ३० वर्षांतील परतावा मोजला — जो सुमारे १०% वार्षिक चक्रवाढ दराने आहे .
(सोन्याच्या किंमतीचा स्रोत : https://www.bankbazaar.com/gold-rate/gold-rate-trend-in-india.html)
चला आता आपण, व्यापक दृष्ट्या पाहूया — आणि सोन्याच्या अल्पकालीन चढ-उतारांना थोडंसं गाळून टाकूया.
खाली दिलेला चार्ट १९९४ ते २०२४ या ३० वर्षांच्या कालावधीतील सोन्याचे रुपयांमधील ३० वर्षीय रोलिंग रिटर्न्स दाखवतो. आपण पाहू शकतो की गेल्या २६ वर्षांत (१९९८ ते २०२४) , सोन्याचा परतावा बराचसा ८% ते १२% च्या दरम्यान स्थिर राहिला आहे.
खाली दिलेला चार्ट १० वर्षांच्या कालावधीतील सोन्याचे रोलिंग रिटर्न्स दाखवतो, जो जवळजवळ ग्राहक किंमत निर्देशांकाच्या (CPI) ट्रेंडशी मिळताजुळता आहे.
याचा अर्थ असा की, जरी सोन्याच्या किंमती अल्पकाळात अस्थिर चढ-उतार दर्शवत असल्या , तरी त्यातून मिळणारा परतावा मुख्यत: चलन अवमूल्यन आणि महागाईमुळेच असतो. खऱ्या अर्थाने संपत्ती वाढलेली नसते.
पोर्टफोलिओमध्ये ५-१५% सोन्याचं प्रमाण ठेवणं ही एक संरक्षणात्मक भूमिका बजावू शकते. पण संपूर्ण गुंतवणूक सोन्यावर अवलंबून असेल, तर तुमचं आर्थिक जहाज पुढे जाणार नाही—ते फक्त पाण्यावर तरंगत राहील.
सोनं ही तुमच्या आर्थिक प्रवासासाठी एक आपत्कालीन योजना आहे, मुख्य रणनीती नव्हे.
एक विचारप्रयोग (Thought Experiment)
कल्पना करा की तुमचं वेतन रुपयांमध्ये नव्हे, तर सोन्याच्या ग्रॅम्समध्ये दिलं जात आहे. मग तुम्हाला महागाईशी स्पर्धा करण्यासाठी दरवर्षी पगारवाढ मागावी लागणार नाही—कारण सोनं आपली किंमत नैसर्गिकरित्या टिकवून ठेवतं.
आणि जर तुमचे खर्च—भाजीपाला, भाडे, बिले —हे देखील सोन्याच्या ग्रॅममध्ये मोजले जात आहे, तर तुम्ही अशा जगात राहत आहात जिथे महागाईचा तुम्हाला कसलाही त्रासच होणार नाही.
अर्थातच, प्रत्यक्षात अर्थव्यवस्था अशी चालत नाही. पण हा विचारप्रयोग आपल्याला सोन्याची स्थिर मूल्य संदर्भ म्हणून असलेली क्षमता दाखवतो— जरी ते संपत्ती निर्माण करत नसले, तरीही.
शेवटी थोडक्यात
सोन्याला तुमच्या पोर्टफोलिओमध्ये स्थान असावं—संपत्ती वाढवण्यासाठी नव्हे, तर ती अनिश्चित काळात जपण्यासाठी.
ते तुमचं आर्थिक धक्क्यांचं शॉक-अब्झॉर्बर आहे. त्याचा आदर करा, पण त्यावरच अवलंबून राहू नका.
दीर्घकालीन वाढीसाठी इक्विटीसारख्या मालमत्तांवर लक्ष ठेवा. आणि सोन्याला त्याचं शांतपणे काम करू द्या—गळती थांबवण्यासाठी, तुम्हाला पाण्यावर तरंगत ठेवण्यासाठी, आणि तुमच्या प्रवासात स्थिरता वाढवण्यासाठी.
टिप:
जेव्हा पुढच्यावेळी तुम्ही आपल्या प्रियजनांना सोनं भेट द्याल, तेव्हा त्यांना एवढंच सांगा — हे केवळ मौल्यवान धातू नाही, तर एक संपत्ती जपवणारा ठेवा आहे, जो तुम्ही त्यांना देत आहात.
जर तुम्हाला हा लेख आवडला असेल तर तो तुमच्या मित्रांसोबत शेअर करा आणि ज्ञान पसरवा!
प्रसाद येलगोडकर
Comments
Post a Comment